ABSOLUTYZM

ABSOLUTYZM: Z j. łac:, absolutus – najwyższy, zupełny, całkowity – określenie zazwyczaj używane razem z terminem władzy, po to by sprecyzować jej charakter tłumacząc go w następujący sposób: potestas absoluta – władza absolutna. Oznacza ona po pierwsze władzę nieograniczoną, której monarcha (piastun) posługuje się nią tak jak mu się podoba, nie będąc podległym żadnym normom prawnym. Po drugie władza skupiona w jednych rękach jest równomiernie rozłożona i nie podlega kontroli, ponieważ brak alternatywnych organów decyzyjnych będących przeciwwagą lub instytucjonalnym hamulcem ograniczającym swobodę jej działań, Absolutyzm utożsamiana z władzą wcale nie musi być kojarzona z reżimami autorytarnymi i totalitarnymi.  Czy autorytaryzm demokratyczny jest możliwy? G. Sartoni w pracy pod tyt.. ,,Teoria demokracji” z roku, 1994 odpowiada twierdząco. Grupa reprezentująca Społeczeństwo obalając władce absolutnego przejmuje tą władzę wraz z jej atrybutami, nabiera cech ,,potestas absoluta i to także jest przejaw demokracji. Władza piastowana w jej obrębie może być absolutna chodź jej dysponentem jest podmiot zbiorowy. Z reguły władzę absolutną identyfikuje się z władzę jednostki (głównie monarchy) lub ścisłego grona polityków mających umiejętność jej sprawowania. Władza absolutna a także  absolutyzm, którego termin ukuto w XVII wieku utożsamiane są z monarchą absolutną lub z absolutyzmem oświeconym rozumianym jako kończące się etapy rozwojowe państwa feudalnego. Na przedsieni XVIII wieku monarcha absolutny oraz absolutyzm nabywały negatywnego charakteru. Na kontynencie europejskim monarchie absolutne występowały w XVI oraz w XVII w. Monarcha z tamtego okresu posiadał całą władzę. Nie podlegał żadnemu prawu po za prawu boskiemu a także nie był przez nikogo kontrolowany. Monarchia absolutny skupiał w sobie władzę sądowniczą, wykonawczą oraz ustawodawczą. J, Bodin (1530 – 1596 autor teorii absolutyzmu sześć ksiąg o republice, 1586 r.) był zdania iż. monarchia nie podlega pod żadne prawo, natomiast władzę absolutną otrzymał od Boga i w naturalny sposób społeczeństwo nie ma prawa wtrącać się w ten stan rzeczy oraz zabierać mu tzw. Boskich kompetencji. Z biegiem czasu jednakże boski atrybut władzy zanikał i pod wpływem prawa natury zaczęły formułować się teorie tłumaczące absolutyzm monarchy argumentami racjonalnymi. T. Hobbes (1588-1679) w swoich wnioskach teorii państwa absolutnego nie łączył z boskim działaniem ale udowodniał, że ta formuła państwa stanowi najlepszą z pośród do tej pory rozpoznanych. W tamtej epoce promowano ideę mówiącą ze państwo absolutne zrodziło się z woli ludzkiej jako potrzeba zagwarantowania bezpieczeństwa w zamian za rezygnacje z praw obywatelskich. W państwach, w których rozwój kapitalizmu następował wolniej monarchia absolutna utrzymywała się dłużej ponieważ burżuazja, była zbyt słaba by zwyciężyć z grupą feudałów czego przykładem są np. Prusy lub Austria. Z kolei od lat sześćdziesiątych do końca XVIII wieku udało się w tych krajach w duchu oświecenia wdrożyć nie zbyt daleko idące reformy. Monarchowie z epoki oświecenia nie rezygnowali z idei boskiego pochodzenia swojej władzy ale zaczęli kłaść nacisk na elementy odwołujące się do haseł Oświecenia i do poglądów ówczesnych teoretyków prawa i państwa. W tych okolicznościach powstał pomysł Króla, który był na usługach Państwa, służył on dla dobra wszystkich a także określał co można a czego nie. Wyżej wymienionych Państwach wdrożono reformy tj. np. zredukowano poddaństwo chłopów, zmniejszono monopolistyczną pozycję cechów dając tym samym wolność w działaniu przemysłowi, zwalczano nietolerancję religijną, zniwelowano różnice statutowe lecz nie zlikwidowano ich definitywnie gdyż zachowano w nie zmienionej formie pozycję arystokracji urzędniczej i ziemskiej. Monarcha pod pretekstem troski o dobrobyt swoich poddanych coraz bardziej ingerował w życie społeczne. W rezultacie wytworzono rozbudowane państwo (administrację) stworzone zgodnie z centralizmem i z biurokratyzmem. Państwo oświeconego absolutyzmu nabywało cech struktury politycznej. Siła państwowa przeobraziła się w rację stanu tłumaczącą wszystkie decyzje monarchy. Natomiast nadrzędność państwa prowadziła do likwidacji separatyzmów/różnić lokalnych i do zmniejszenia ambicji i praw kościoła głównie katolickiego. W oświeconych państwach monarchowie zmierzali do zreformowania tych aspektów życia społecznego, w których zniekształcenia ustroju feudalnego były daleko idące. Jednakże ich myślą przewodnią nie było zlikwidowanie państwa feudalnego ani wdrożenie kategorii rządów odpowiedzialnych lecz utrzymanie status qwo. Źródło:, leksykon politologii”. Autor: A., Antoszewski i A. Herbut.