SAMORZĄD

SAMORZĄD: Jest sposobem zagwarantowania ,,potrzeb” całościowych konkretniej ludności dzięki jej samej albo za pośrednictwem wybranych ,,przez nią” samą ich reprezentantów. Z punku widzenia formalnego (prawnego) samorząd jest wyrazem z cedowania (,,powierzenia”) przez Państwo wypełniania konkretnych czynność z ,,administracji publicznej” (patrz na tym blogu termin administracja publiczna) grupom, których dotykają te zmiany. Tak rozumiany samorząd stanowi uosobienie ,,decentralizacji administracji”. Najpopularniejsza odmiana to samorząd terytorialny. Samorząd przejawia się także w innych formach np. zawodowy w śród, którego wymienia się np. uczniowski, akademicki, pracowniczy lub lekarski. Wszystkie rodzaje samorządów łączy: 1) obecność wyszczególnionej ,,grupy społecznej” zintegrowanej tożsamymi chęciami, ,,więzami” (tzw. ,,społeczność samorządowa”) 2) sposobność wybierania ,,przez nią własnej reprezentacji” zmotywowanej do poczynań ,,w jej imieniu”, 3) sposobność inicjowania przebiegu ,,zaspakajania” konkretnych pragnień (,,potrzeb”) społeczeństwa samorządowego i 4) kontrola jednostek ,,administracji rządowej”. Samorząd to odwrotność (albo dopełnienie) państwa ale oprócz tego jest także rodzajem administracji publicznej, uprawnioną do obciążania zadaniami członków społeczność a także do korygowania ich poczynań. Samorząd można opisać dwoma metodami. ,,Pierwsza utożsamiana jest ze ,,szkołą prawa natury” i kładzie nacisk na ,,pierwotny” rodzaj zależności zaistniałych wskutek relacji społecznych, które są ponad Państwem. Druga metoda pochodzi z tzw. ,,prymitywizmu prawniczego” i przyjęła, iż samorząd to emanacja wyznaczonego ,,przez Państwo podziału zadań” albo niczym nieprzymuszonego zrzeczenia się (przez Państwo) z wybranych praw w sferze ,,administracji publicznej”. Obecnie dominuje metoda ,,prymitywizmu społecznego” pokazująca, że samorząd stanowi ,,instytucję” unormowaną wyniku ,,oddolnych” naporów kształtującego się w w. XX ,,społeczeństwa obywatelskiego”. Z kolei to świadczy o nieprzymuszonej ,,rezygnacji państwa z skupienia władzy w swoich rękach”. Chęć aby samorząd postulował ,,ograniczenie” kompetencji państwa. Stanowił pierwotnie sprzeciw w stosunku do monarchii absolutnej. Z kolei XX w. samorząd przybrał formę niezgody w stosunku do zbiurokratyzowanej władzy (patrz na tym blogu hasło biurokracja). Po II WŚ. przedstawiono w jugosłowiańskiej i francuskiej nauce wiele konceptów samorządu będącego ,,alternatywą” dla ,,etatyzmu” identyfikowanego ustrój polityczny z państwem. Renomę zyskał także jugosłowiański wariant ,,społeczeństwa obywatelskiego” czyli tzw. ,,trzecia droga” biegnąca między zbiurokratyzowanym ustrojem komunistycznym a zachodnioeuropejską demokracją parlamentarną. Jednak starania wdrażania jej w życie nie odniosły zamierzonego celu a związku z tym, zostały zaprzestane po śmierci J. Tito w 1980 roku. W śród wielu koncepcji samorządu kluczową ,,rolę odgrywa” samorząd terytorialny bo istnieje w każdym ustroju demokratycznym. (Kliknij termin demokracja,znaczenie geneza i typologia). Natomiast samorząd nie występuje albo jest fikcją w ustrojach niedemokratycznych. Samorząd jest chroniony prawem międzynarodowym będącym za kreowaniem jak najkorzystniejszych uwarunkowań do jego ,,rozwoju”. Jak przewiduje Europejska Karta Samorządu Terytorialnego po przez samorząd należy rozumieć jurysdykcję (prawo) oraz umiejętność ludności do inspirowania oraz administrowania ,,na ich własną odpowiedzialność, w interesie mieszkańców oraz w granicach prawa” istotnym obszarem życia publicznego. Nabranie coraz większego ,,znaczenia” samorządu po II WŚ. związane jest z postępem ,,regionalizmu”, a także z ideą ,,wycofania się państwa”. Źródło: leksykon politologii”., s.523-524. Autor: A., Antoszewski i A., Herbut