ANARCHIZM Z
j. grec. anarchos i oznacza bezrząd, brak rządu, stanowi on doktrynę polityczno-społeczną
zapoczątkowaną w XIX w. Najważniejszymi propagatorami anarchizmu byli: Piotr
Proudhon (1809-1231), Michal Bakunin (1814-1875), Max Stirner (1806 -1856), William
Goodwin (1756-1836). Pierwotny opis anarchizmu
sporządził W. Gooldwin w pracy pt. tyt. ,,Badania nad sprawiedliwością w
polityce i nad jej wpływem na moralność publiczną” (1794). Nazwę anarchizm
stworzył J.P.Proudhoon a także nazwał siebie anarchistą w pracy pod tyt. ,,Co
to jest własność. Anarchizm w swojej idei negował jakąkolwiek organizację
państwową i zakładał zastąpienie jej organizacjami o nieprzymuszonym
charakterze. Anarchizm firmował dążenie do zagwarantowania wolności oraz
usunięcie prywatnej własności. Doktryna ta domagała się aby wolność nie była
niczym ograniczona oraz ma być niepodzielna (całkowita wolność). Należy to
rozumieć nie tylko jako wyzwolenie jednostki od fizycznego przymusu, ale także
zakwestionowanie wszystkich zewnętrzach barier, akceptowanych w sposób
nieprzymuszony. Anarchiści przekonani są, że wrogiem człowieka jest drugi
człowiek, który wprowadza zakazy nawet w tedy kiedy jest on autorytetem
moralnym. Zwolennicy doktryny anarchistycznej
domagają się obalenia władzy w trzech wymiarach: własności prywatnej, religii
oraz państwa. W wymiarze państwa zaakceptowany został tylko w konkretnych
odmianach tej doktryny. Anarchizm negował
również konserwatywne przekonanie, że legitymizacja władzy na charakter boski,
sprzeciwiał się także koncepcjom o charakterze liberalnym czyli tzw. kontraktualizmu;
rozpowszechniano pogląd, iż prawo stanowi narządzie państwa służące do ochrony
własności prywatnej, z kolei sama własność prywatna stanowi najważniejsze źródło
wyzysku. Anarchizm stoi na stanowisku, że zjawisko organizacji społeczeństwa związane
jest z walką silnych i bogatych z słabymi i biednymi. W obrazie ogólnym
anarchistyczne społeczeństwo miało przybrać ,,naturalną” formułę współpracy
bezpaństwowej mającej na uwadze zasady moralne, wolnych stosunkach między ludźmi,
formacją nie zależną od komercji oraz wyzysku. Porządek społeczny zagwarantować
miało całościowe przyjmowanie przez jednostki do świadomości zasad i wartości
moralnych. Miano nadzieje, że winku samodzielnej kontroli jednostek swoich
postępowań przestanie być potrzebna kontrola zewnątrz lub odgórna. Część
anarchistów ufała, że dążenia mające na celu dobro wspólne mają charakter
spontaniczny oraz instynktowny. Zakładano, że warianty organizacji
społeczeństwa miały opierać się głównie na niewielkich komunach, które tworzyły
by federacje o luźnym charakterze. W wyniku czego chciano
zapobiec centralizacji oraz oznak nacjonalizmu. Przewidując w swoich przekonaniu
potrzebę obalenia państwa, orędownicy anarchizmu często uznawali za słuszne
posługiwanie się metodami spiskowymi i terrorystycznymi. Doktryna anarchizmu nie jest homogeniczna. W myśl anarchizmu ukształtowały się cztery zasadnicze nurty: anarchizm
indywidualistyczny, anarchizm komunistyczny, anarchizm syndykalistyczny, których charakterystyka zostanie
przestawiona w kolejnych postach, Należy pamiętać, iż ruch polityczny jakim
jest anarchizm najbardziej rozpowszechnił się w XIX w a głównie w
drugiej jej połowie. Organizacje anarchistyczne największą aprobatą cieszyły się
w Rosji, Hiszpanii, we Włoszech i we Francji. Kongres organizacji
anarchistycznych, który odbył się w 1881 roku zaakceptował ,,propagandę przez
śmierć”. Zwolennicy tej propagandy doprowadzili do zamachów, których ofiarami
byli: prezydent Stanów Zjednoczonych McKieniedy, król Włoski Humberat,
prezydent Francji Carnot. W okresie po drugiej WŚ. Anarchizm przez pewien czas stracił swoją popularność, po czym
nastąpiło jego odrodzenie pod postacią zorganizowanych organizacji
terrorystycznych. W obecnym czasie odpowiednikiem tamtejszego anarchizmu stał się neoanarchizm.
Istotną rolę w odnowieniu się anarchizmu
odegrało rozpowszechnianie w od 1945 roku w Szwajcarii pisma, pod tyt. ,,Le reveil
anarchiste” co oznacza przebudzenie anarchisty oraz nakłady francuskiego
odpowiednika tego pisma czyli ,,La Liberation” czyli wyzwolenie. W śród
kluczowych propagatorów neoanarchizmu można wymieniać takie nazwiska jak m.in.:
C. Lorenzo, P. Heinntz. R, Fossard, M. Juayan. Na zakończenie należy dodać, ze istnieją
wątki idei anarchizmu, do których odwoływali się również autorzy programów
politycznych tzw. Nowej Lewicy tacy jak: A, Geismar, A. Gorz czy bracia Gabriel
i Daniel Cohn-Bendit. . Źródło: leksykon politologii”. Autor: A., Antoszewski i
A., Herbut.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Zapraszam do komentowania