SAMORZĄD WOJEWÓDZTWA:
Został wprowadzony w wyniku reformy z 1998 roku i jest on najwyższym
poziomem samorządu terytorialnego. Według ustawy z 5.06 1998 z roku
wspólnotę samorządową tworzy społeczeństwo zamieszkałe w danym
województwie. Do obowiązków samorządu województwa należy
realizacja ,,zadań publicznych” na poziomie województwa, które
nie obejmują ustawy ,,organów administracji rządowej” (patrz na
blogu hasło administracja publiczna) należą m.in. kwestie edukacji
publicznej wraz z szkolnictwem na wyższym poziomie, ,,promocji i
ochrony zdrowia”, opieka zdrowotna, kulturalna w tym zabezpieczanie
,,jej dóbr, wsparcie społeczne, unowocześnianie obszarów
wiejskich, ,,zagospodarowanie przestrzenne” dbanie o środowisko,
zagwarantowanie ,,bezpieczeństwa publicznego” oraz walka z
bezrobociem. Samorząd województwa realizuje wymienione ,,zadania”
na własną ,,odpowiedzialność” i w interesie własnym.
Wypełniając przypisane mu ,,zadania” samorząd województwa nie
ma prawa podważać autonomii powiatu i gminy. Zapisy ustawy ,,mówią”
także, iż ,,organy samorządu województwa” w stosunku do gminy
oraz powiatu nie stanowią jednostki nadzorującej, kontrolnej czy
tez agendy odwoławczej w ,,postępowaniu administracyjnym”. Organa
samorządu województwa stanowią: marszałek oraz sejmik województwa
powoływany przez zarząd województwa składający się z pięciu
osób. Wojewódzki organ wykonawczy, urzeczywistnia uchwały sejmiku,
zarządza ,,mianem” województwa, sporządza modele budżetu
województwa (patrz na tym blogu hasło budżet), opracowuje sposoby
,,rozwoju województwa” a także gwarantuje ich realizacje. Urzędem
marszałkowskim kieruje Marszałek województwa, który sprzyja
zarządowi w osiąganiu jego celów. Struktura prawna samorządu
województwa przewiduje ewentualność ,,bezpośredniego”
podejmowania ,,przez jego mieszkańców” decyzji w fundamentalnych
dla województwa kwestiach za pośrednictwem referendum (patrz na tym
blogu hasło referendum). Istnieje możliwości przeprowadzenia
referendum, ,,w każdej” istotnej dla województwa” kwestii,
które zainicjuje sejmik województwa albo 1/10 jego mieszkańców.
Referendum uznaje się więżące jeśli (tak samo jak w sytuacji
powiatów oraz gmin) jego frekwencja przekroczy 30 procent. Źródło:
leksykon politologii”., s.525-526. Autor: A., Antoszewski i A.,
Herbut.
SAMORZĄD
POWIATU:
To zaistniały na skutek ustawy z dnia 05 czerwca 1995 roku
znajdujący się pomiędzy samorządem gminy a samorządom
województwa organ samorządu terytorialnego. Samorząd powiatu
stanowi następstwo przekształcenia ,,podziału terytorialnego kraju
z dwuszczeblowego” istniejącego w Polsce na przełomie lat 1975 –
1998 na trójszczeblowy. Tak samo jak w wypadku województwa czy
gminy ,,mieszkańcy powiatu” zawiązują (,,tworzą”) z godnie z
prawem ,,wspólnotę samorządową” a autonomia powiatu chroniona
jest prawem. Powiat realizuje powinności publiczne o kształcie
ponadgminnym ale nie wchodząc w obszar działalności gmin.
Fundamentalną sferą aktywności powiatu to: dbałość o stań dróg
publicznych, ochrona transportu, ochrona środowiska,
,,przeciwdziałanie bezrobociu” a także pomoc społeczna.
Powiatową jednostkę samorządową konstytuują ,,tworzą” rada
powiatu jako organ ustanawiający oraz kontrolny a także zarząd
powiatu, który stanowy organ ,,wykonawczy” a przewodnicy jej
starosta. Z uwagi na liczbę mieszkańców rada powiatu liczy od 20
do 60 osób. Radnych wybiera się w wyborach powszechnych,
proporcjonalnych i przy ,,zastosowaniu” formuły d'Hondta,
która promuje duże partie i komitety wyborcze. Starostę wybiera
rada powiatu. Natomiast na wiosek starosty rada powiatu wybiera
,,pozostałych członków zarządu” w składzie od 3 do 5 osób
,,bezwzględną większością ustawowego składu rady” w
głosowaniu tajnym. Natomiast w sytuacji gdy w przeciągu trzech
miesięcy rada powiatu nie dokona wyboru to zgodnie z prawem zostaje
rozwiązana. Z kolei Zarząd może zostać rozwiązany (odwołany) w
wyniku ,,nieudzielenia” tzw. absolutorium a także z ,,innych
przyczyn”. W tym drugim przypadku, ,,wniosek musi zostać zgłoszony
przez 2/5 radnych” wraz z opinią komisji rewizyjnej a także
,,musi zostać poparty przez 3/5/” składu rady jak wynika z
ustawy. W wypadku zniesienia (,,odwołania”) zarządu i nie
wybrania nowego w czasie ,,trzech miesięcy” następuje rozwiązanie
rady. Warto pamiętać, iż w wyborach do samorządu powiatu w 11.10.
1998 roku, które były pierwszymi wyborami na tym szczeblu
największą liczbę mandatów zdobyły wtedy AWS i SLD. AWS zdobyła
3130 mandatów natomiast SLD pozyskały 2825 mandatów z kolei
komitety lokalne określane jako tzw. ,,Trzecia siła” obecną w
samorządzie powiatowym stały się ,,koalicje lokalne” zdobywając
razem 2 561 mandatów. Źródło:
leksykon politologii”., s.524-525. Autor: A., Antoszewski i A.,
Herbut.
SAMORZĄD:
Jest
sposobem zagwarantowania ,,potrzeb” całościowych konkretniej
ludności dzięki jej samej albo za pośrednictwem wybranych ,,przez
nią” samą ich reprezentantów. Z punku widzenia formalnego
(prawnego) samorząd jest wyrazem z cedowania (,,powierzenia”)
przez Państwo wypełniania konkretnych czynność z ,,administracji
publicznej” (patrz na tym blogu termin administracja publiczna)
grupom, których dotykają te zmiany. Tak rozumiany samorząd stanowi
uosobienie ,,decentralizacji administracji”. Najpopularniejsza
odmiana to samorząd
terytorialny.
Samorząd przejawia się także w innych formach np. zawodowy w śród,
którego wymienia się np. uczniowski, akademicki, pracowniczy lub
lekarski. Wszystkie rodzaje samorządów łączy: 1) obecność
wyszczególnionej ,,grupy społecznej” zintegrowanej tożsamymi
chęciami, ,,więzami” (tzw. ,,społeczność samorządowa”) 2)
sposobność wybierania ,,przez nią własnej reprezentacji”
zmotywowanej do poczynań ,,w jej imieniu”, 3) sposobność
inicjowania przebiegu ,,zaspakajania” konkretnych pragnień
(,,potrzeb”) społeczeństwa samorządowego i 4)
kontrola jednostek ,,administracji rządowej”. Samorząd to
odwrotność (albo dopełnienie) państwa ale oprócz tego jest także
rodzajem administracji publicznej, uprawnioną do obciążania
zadaniami członków społeczność a także do korygowania ich
poczynań. Samorząd można opisać dwoma metodami. ,,Pierwsza
utożsamiana jest ze ,,szkołą prawa natury” i kładzie nacisk na
,,pierwotny” rodzaj zależności zaistniałych wskutek relacji
społecznych, które są ponad Państwem. Druga metoda pochodzi z
tzw. ,,prymitywizmu prawniczego” i przyjęła, iż samorząd to
emanacja wyznaczonego ,,przez Państwo podziału zadań” albo
niczym nieprzymuszonego zrzeczenia się (przez Państwo) z wybranych
praw w sferze ,,administracji publicznej”. Obecnie dominuje metoda
,,prymitywizmu społecznego” pokazująca, że samorząd stanowi
,,instytucję” unormowaną wyniku ,,oddolnych” naporów
kształtującego się w w. XX ,,społeczeństwa obywatelskiego”. Z
kolei to świadczy o nieprzymuszonej ,,rezygnacji państwa z
skupienia władzy w swoich rękach”. Chęć aby samorząd
postulował ,,ograniczenie” kompetencji państwa. Stanowił
pierwotnie sprzeciw w stosunku do monarchii absolutnej. Z kolei XX w.
samorząd przybrał formę niezgody w stosunku do zbiurokratyzowanej
władzy (patrz na tym blogu hasło biurokracja). Po II WŚ.
przedstawiono w jugosłowiańskiej i francuskiej nauce wiele
konceptów samorządu będącego ,,alternatywą” dla ,,etatyzmu”
identyfikowanego ustrój polityczny z państwem. Renomę zyskał
także jugosłowiański wariant ,,społeczeństwa obywatelskiego”
czyli tzw. ,,trzecia droga” biegnąca między zbiurokratyzowanym
ustrojem komunistycznym a zachodnioeuropejską demokracją
parlamentarną. Jednak starania wdrażania jej w życie nie odniosły
zamierzonego celu a związku z tym, zostały zaprzestane po śmierci
J. Tito w 1980 roku. W śród wielu koncepcji samorządu kluczową
,,rolę odgrywa” samorząd
terytorialny
bo istnieje w każdym ustroju demokratycznym. (Kliknij termin demokracja,znaczenie geneza i typologia). Natomiast samorząd nie
występuje albo jest fikcją w ustrojach niedemokratycznych.
Samorząd jest chroniony prawem międzynarodowym będącym za
kreowaniem jak najkorzystniejszych uwarunkowań do jego ,,rozwoju”.
Jak przewiduje Europejska Karta Samorządu Terytorialnego po przez
samorząd należy rozumieć jurysdykcję (prawo) oraz umiejętność
ludności do inspirowania oraz administrowania ,,na ich własną
odpowiedzialność, w interesie mieszkańców oraz w granicach prawa”
istotnym obszarem życia publicznego. Nabranie coraz większego
,,znaczenia” samorządu po II WŚ. związane jest z postępem
,,regionalizmu”, a także z ideą ,,wycofania się państwa”.
Źródło: leksykon politologii”., s.523-524. Autor: A.,
Antoszewski i A., Herbut
