AKSJOLOGIA I JEJ PRZYKŁAD

AKSJOLOGIA z j. grec. aksia znaczy wartość, aksios oznacza godny, cenny a z kolei logos tłumaczy się jako słowo lub nauka. Z tego należy wyciągnąć wniosek, ze aksjologia jest teorią wartości a więc nauką o wartościach. Należy zaznaczyć iż pierwszy raz terminem aksjologia posłużyli się E. Hartman w książce ,,Grundriss der Axoilogie”, 1906 roku oraz P. Lapie w pozycji ,,Logique de la  volontḗ”, 1902 roku. Obszarem, którym zajmuje się aksjologia rozumiana jako szczegółowe wyobrażenie wartości stanowią badania zależności zaistniałych między wartościami religijnymi, politycznymi, estetycznymi, moralnymi itp., Czasami określenie aksjologia jako termin stosowany jest w celu skonkretyzowania określonego systemu wartości. W naukach humanistycznych przyjęto, że wartości stanowią bodziecie emocjonalne wynikającymi z natury zachęcającymi jednostkę do identyfikacji danych przez społeczeństwo i uznanie  zasad a także ich nienaruszanie. Zespół wartości można zdefiniować jako przyjęty i pozytywnie oceniany system społeczny (J.W.Naumann). Wartości składają się z wielu wzajemnie powiązanych lecz nie jednakowych struktur, które wspólnie tworzą system wartości. Fundamentalnym kwestią aksjologii jest sformułowanie takich zagadnień jak: oceny, sens norm i ich charakter, relacje zachodzące pomiędzy różnymi wartościami a także ich funkcjami w systemie wartości. Niemiecki logik, filozof oraz fizjolog R. H. Lotze  (1817-1881) uznany został za ojca aksjologii, Standardowym dziełem Lotze jest ,,Geschichte der Asthetik in Deutschlant” z 1868 roku. Lotze odwoływał się do filozofii I. Kanta w tym do należącego do niego podziału na to co powinno być (Sollen) i tym co istnieje (Sein). Posługując się tym podziałem polaryzował wartość przedmiotu od właściwości i jego istnienia. Intensywny rozwój badań aksjologicznych miał miejsce na przedsieni XIX i XX wieku. Taki stan rzeczy był reakcją na scjentystyczno-pozytywne stanowisko mówiące, że naukowe poznanie stanowi poznanie absolutne, Natomiast wszystko to co nie jest poznane nie można postrzegać tego w sposób naukowy (chodzi tu np. o idee Boga). Głównymi przedstawicielami aksjologii byli: R, P. Perry (1876 – 1957), G. E, Moore (1872 – 1958), M, Scheler (1847 – 1928), H. Rickert (1876 – 1928). . Źródło: leksykon politologii”. Autor: A., Antoszewski i A., Herbut.
   Przykładem aksjologicznych rozważam np. na temat ewolucji wartości pod wpływem wydążeń historycznych może stanowić cykl wywiadów pod tyt. ,,To co jest najważniejsze". Recenzja tej książki, znajduje się w jej tytule.

AIDE-MḖMOIRE

AIDE-MḖMOIRE Z j, francuskiego tłumaczy się jako pomoc dla pamięci. Termin ten oznacza rodzaj noty przesyłany korespondencyjnie lub dostarczana osobiście tuz po rezultatach urzędowych rozmów lub w czasie ich trwania przez reprezentantów służb dyplomatycznych lub przez ważnego urzędnika państwowego, Nota taka na ogół zawiera określone stanowisko, lub grupę twierdzeń, faktów czy byłych lub biedzących zagadnień będących materią wnikliwych pertraktacji. Aide-mḖmoire wyróżnia się z pośród pozostałych rodzajów korespondencji dyplomatycznej tym, ze posiada nagłówek ,,Aide MḖmoire” lecz pozbawiona jest pieczęci strony wręczającej oraz jej podpisu. Dzieje się tak ponieważ osoba wręczająca bardzo często jest jej pomysłodawcą i autorem a także może być inicjatorem tej noty, osoba taka jest gwarantem autentyczności takiego dokumentu. W praktyce dyplomatycznej dokumentem o podobnej naturze jest memorandum, w którym zamieszcza się grupę twierdzeń, faktów i kwestii do polemiki. Memorandum również nie wymaga podpisu. Źródło: leksykon politologii”. Autor: A., Antoszewski i A. Herbut.          

AGRESJA W POLITYCE

AGRESJA W POLITYCE: w politologicznym rozumieniu tego słowa oznacza ona napaść zbrojną pojedynczego państwa lub wielu państw na inne. W świetle aktualnego stanu rzeczy agresja jest niezgodna z prawem międzynarodowym. Natura agresji była materią analiz Ligii Narodów oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych a także wielu zjazdów międzynarodowych. Po raz pierwszy zakaz agresji został wprowadzony w tzw. Pakcie Brianda-Kolloga w 1928 roku. Fakt ten należy rozumieć iż do roku 1928 międzynarodowe prawo nie przewidywało ogólnie uznawanej i pozostającej w mocy normy zakazującej wojny agresywnej. Domysł zakazu agresji zawarto w Protokole Genewskim poświęconemu problemowi pokojowego zażegnania sporów z 1924 w tym agresji. Protokół ten nie określał jednak czym jest agresja. Dokumentem, który jako pierwszy zdefiniował czym jest agresja był traktat z obrad Konferencji Rozbrojeniowej (Genewa 1932-1933) zgłoszony przez ZSRR. Jednak traktat ten również nie zdefiniował istoty agresji. Pojęcie agresji zostało zdefiniowane w konwencji Londyńskiej traktującej o napaści. Konwencję 03.07.1933 roku podpisały takie kraje jak Estonia, Łotwa, Litwa, Afganistan i Iran, Turcja, Rumunia, Finlandia, ZSRR i Polska. Konwencje Londyńskie definiowała najczęściej spotykane przypadki agresji. W myśli Konwencji Londyńskiej agresja zachodzi w tedy gdy państwa skonfliktowane zachowują się w względem siebie w następujący sposób np.: wypowiadając wojnę innemu państwu, dopuszczając się wtargnięcia na obszar innego państwa nie koniecznie wywołując wojnę, atakując za pomocą sił powietrznych albo sił morskich (samolotów lub okrętów) na ziemi innego państwa bez wymogu wypowiedzenia wojny, zablokowanie wybrzeża morskiego lub portów należących do innego państwa, popieranie grup przestępczych i organizację wraz z nimi, najazdów na inne państwo jednocześnie odmawiając wydania wszelkich zarządzeń pozbawiając państwo okupowane opieki bądź pomocy, Problem definiowania agresji powrócił kolejny raz na obrady organizacji i debat międzynarodowych w tym w szczególności Organizacji Narodów Zjednoczonych.  Wykluczenie wojny jako metody załatwiania konfliktów międzynarodowych w sposób ostateczny zapisano w karcie Narodów Zjednoczonych. Zapis ten czyli ,,prawo do wojny” ostatecznie został wyeliminowany z prawa międzynarodowego oraz z norm zwyczajowych. Uwzględniając w prawie międzynarodowym zakaz wojen tzw, agresywnych i nakaz pokojowego zażegnania konfliktów międzynarodowych. Karta zawiera wachlarz pokojowych rozwiązań konfliktów i charakterze międzynarodowym a także narzędzi dzięki, którym można zastosować te rozwiązania. Nie zlekceważenie tych rozwiązań/norm równoznaczne jest z zachowaniem agresywnym i nie zgodnym z zasadami, które dane państwo przyjęło. Problematyczna kwestia dotycząca zdefiniowania agresji do roku 1974 była materią rozważań m.in. Komisji Prawa Międzynarodowego, Docelowy wariant definicji agresji po długich analizach przyjęto 14.12. 1974 roku ( rez. Nr. A/3314/XXXIX). Aktami postępowań agresywnych są np.,. czyn zbrojny lub napaść danego państwa w obrębie panowania innego państwa, zniewolenie wojskowe. które jest wynikiem napaści a także wszelkiego rodzaju zajęcie poczynione przy pomocy siły, bombardowanie jak i używanie różnego rodzaju broni przeciwko innemu państwu w obrębie tego państwa, zablokowanie wybrzeży oraz portów, zaatakowanie powietrznymi, lądowymi lub morskimi zbrojnymi siłami innego państwa. posługiwanie się siłą zbrojną należącą do innego państwa, w sposób nie zgodny z obustronnymi ustaleniami, zezwalanie przez państwo aby na jego terytorium inne państwo dopuściło się aktów agresji w stosunku do jeszcze innego państwa, wysyłanie przez państwo a także w jego imieniu zbrojnych bojówek, formacji, rozproszonych sił lub wojaków dopuszczających się ciężkich czynów zbrojonych względem innego państwa. Źródło:, leksykon politologii”. Autor: A., Antoszewski i A. Herbut.       

AGRARYZM I JEGO PRZYKŁAD

AGRARYZM Z J. łac. ager znaczy ziemia, rola, pole, drugi człon tego terminu czyli agrarius dotyczy znaczenia słowa rolnika, rolny lub roli. Agraryzm jest doktryną polityczno-społeczną zapoczątkowaną w Niemczech bazującą na prądzie społeczno-politycznym reprezentującym przez właścicieli ziemskich. Albert E. von Schἃffle żyjący na przedsieni lat 1831 – 1903 socjolog, prawnik oraz ekonomista, napisał m.in. ,,Ryzyko agraryzmu dla Niemiec” w 1901 roku i użył pojęcia agraryzmu jako pierwszy. Dzisiaj agraryzm oznacza doktrynę polityczno-społeczną opartą na solidaryzmie klasowym, monolicie moralnego chłopstwa odwołującego się do potrzeby przestawienia ustroju gospodarczo-społecznego na tory tz. ,,trzeciej drogi” biegnącej między socjalizmem a kapitalizmem mając na uwadze głównie interesy wsi i rolnictwa, którą politycznie nadzoruje klasa chłopska. Agraryzm jest także ruchem polityczno-społecznym określanym także nutami ludowymi bazującymi na doktrynie agraryzmu lub na ruchach ludowych zakorzenionych w doktrynie agraryzmu. Korzenie ideowe agraryzmu sięgają fizjokratyzmu z XVII w., który na pierwszym miejscu stawia pracę wytwórczą tylko w rolnictwie i uznaje wyższość rolnictwa w gospodarcze nad przemysłem, handlem, rzemiosłem oraz nierealną koncepcją romantyzmu ekonomicznego (J. Ch. Sismonde de Sisnondiego 1773-1842 r.). Romantyzm gospodarczy popierał gospodarkę drobnorynkową dyktowaną przez drobnych rzemieślników i rolników w stosunku, do których państwo stosowało zaawansowaną politykę protekcjonizmu. Modelowy opis głównych myśli agraryzmu ujmuje tzw. piramida wartości wymyślona przez najważniejszego ideologa pochodzącego z Czechosłowacji Milana Hodzę (1878 – 1944). Piramida wartości agraryzmu złożona jest z czterech części: pierwsza składa się z ziemi, z człowieka oraz z pracy, druga cześć składa się z rodziny, z gminy i z samorządu, do trzeciej części należy państwo, ojczyzna oraz naród. Istnieją rodzaje agraryzmu tak ja np. w Polsce gdzie w okresie międzywojennym kładziono nacisk na samokształcenie i działalność społeczną w wyniku, której miał dokonać się renesans duchowy, gospodarczy i moralny w szczególności klasy chłopskiej.                    
Do rozkwitu ideologicznego i organizacyjnego agraryzmu przyczynił się Związek Rolników (Bund der Landwirte), który narodził się w Niemczech a najważniejszym konsultantem i ideologiem tego związku był Gustaw Ruhland (,,Wprowadzenie do polityki agrarnej” z roku 1901). W tym samym czasie co agraryzm niemiecki powstało w Stanach Zjednoczonych tzw. Przymierze Farmerskie, które funkcjonowało na przedsieni lat osiemdziesiątych XIX w. Ruch agrarny kojarzony także z ruralizmem (tłumaczony z J. angielskiego w następująco: rulal znaczy złączony z wsią, rolny), początkowo rozwijał się w Teksasie i oznaczał samokształceniowo-samopomocowe związki lokalne. Ruralizm jako ruch nie funkcjonował zbyt długo ponieważ został zagospodarowany przez populizm i Partię Demokratyczną co wpłynęło na utratę ideowego charakteru tego ruchu. Renesans ideologii i ruchów ruralizmu miał miejsce na początku wieku XX a także w okresie międzywojennym. W tym ostatnim okresie na znaczeniu zyskiwały głównie ruchy agrarystyczne w Danii, które rozpowszechniał ideolog Mikołaj Grndvig. Natomiast w Szwajcarii propagatorem tego ruchu był prezes Szwajcarskiego Związku Chłopskiego. Podobnie jak w wymienionych wyżej krajach formowały się myśli agrarystyczne tak jak w innych krajach europejskich w tym w szczególności w Czechosłowacji, w której zbudowano w 1899 roku Czeską Partię agrarną. Następnie partię tą przebudowano w 1905 roku w Czechosłowacką Partię Agrarną, której repetentami byli M. Hodża, A. Svehla i O. Frankenberge. W Bułgarii powstał w 1901 roku Bułgarski Ludowy Związek Chłopski firmowany przez A. Stambolijskiego. Partie agrarne funkcjonowały także w Rumunii, na Węgrzech i w Jugosławii.  Formacje chłopskie akceptujące program agraryzmu polowały w 1921 roku Międzynarodowe Biuro Agrarne w Pradze nazywane również ,,Zieloną Międzynarodówką”, którego pomysłodawcą był A. Svehli. Z tymi partiami kooperował Słowiański Związek Młodzieży Wiejskiej powołany na Kongresie Lubljanie w 1924 roku.                 

       Jeśli chodzi o ruch agrarny w Polsce, to jest on związany z programem powstałego w 1895 roku Stronnictwa Ludowego oraz z działalnością J. Stapińskiego ks. S. Stojałowskiego, B. i M. Wysłouchów a także z ruchem zaraniarskim w latach 1907 – 1914. W czasie trwania II RP agraryzm był podwaliną programową Stronnictwa Ludowego, którego koncept z 1935 r. stał się standardową myślą ruchu ludowego oraz Związku Młodzieży Wiejskiej RP ,,Wici”. Czołowymi postaciami, które rozpowszechniały agraryzm w tamtym czasie byli: W. Styś J. Niecko, S. Inglot F. Bujak, S. Miłkowski (,,Agraryzm jako forma przebudowy ustroju społecznego, 1934, Walka o nową Polskę”). Jeśli chodzi o myśl agraryzmu to latach 1945 – 1947 nawiązywało do niej mikołajczykowskie Polskie Stronnictwo Ludowe. Natomiast do agraryzmu jako idei po roku 1989 odwoływała się większa część partii ludowych, do której zaliczono m. in. SLCH, PSL, PSL- ,,Solidarność”. Programy oraz działalność tych partii zostawały podane jednak sprawdzeniu i korekcje pod kontem polityczno-społecznych, ekonomicznych a także geopolitycznych okoliczności zaistniałych po upadku rygoru komunistycznego. Kompleks idei dot. agraryzmu nazywany także neoagraryzmem.  Źródło:, leksykon politologii”. Autor: A., Antoszewski i A. Herbut.     

AFILIACJA

AFILIACJA z j. łac. afilliatio oznacza usynowienie, przyłączenie do rodziny. Po pierwsze w potocznym rozumieniu afiliacja kojarzona jest z łączeniem się, z przynależnością, z nawiązywaniem i podtrzymywaniem korzystnych relacji oraz kooperacji organizacji, grupy, jednostki, z pozostałymi organizacjami społecznymi i grupami, Afiliacja oznacza również zakomunikowanie akcesu, zdeklarowanie ochoty do dołączenia i integracji z innym podmiotem zbiorowym a także wyrażeniem chęci swojej aktywności w jego strukturze. Termin ten oznacza także wyrażenie potrzeby identyfikacji  z grupą, dołączenia do niej lub do społeczeństwa, czy do organizacji po to by nawiązać i utrwalić uczuciowy kontakt z innymi ludźmi. W wyniku afiliacji człowiek udowadnia fakt istnienia więzi społecznych i akceptacji, które warunkują bezpieczeństwo.  Po drugie afiliacja z politologicznego punktu widzenia jest rozpoczęciem współpracy tzw. kooperacji politycznej między podmiotami o zróżnicowanych potencjałach politycznych. Kooperacja dotyczy sposobów osiągania celów, które są zbliżone do siebie lub wręcz takie same ale z zachowaniem samodzielności i niezależności programowo-organizacyjnej partnerów. Afiliacje ma miejsce w trzech sytuacjach, w relacji związków zawodowych i partii politycznych przykładem, której może być Anglia gdzie Labour Party oraz związek zawodowy Trade Union zdeklarowały się do współpracy w kwestii analiz dotyczących istotnych spraw publicznych, promowania określonych koncepcji, projektów prawnych, popierania w kampanii wyborczej, zaprzestania strajków itd., partii politycznych i młodzieżowych organizacji tzw przybudówek. Organizacje te chodź częściowo zespojone personalnie, programowo i ideologicznie poosiadają różnych aktorów polityki inicjujących regionalne, krajowe lub międzynarodowe ruchy polityczno-społeczne takie jak np. organizacje oraz fronty, których myślą przewodnią jest obrona, zwalczanie lub wdrożenie w życie społeczne określonych wartości religijnych, ekonomicznych, socjalnych i  prawidłowości politycznych. W ramach ruchów afiliujących funkcjonowały takie podmioty jak np. Front Ludowy powołany po to by bronił porządku demokratycznego przed faszyzmem czy integrujący w czasie II WŚ. oponentów hitlerowskich Niemiec. Ruchy afiliacyjne mają swoje korzenie w rozmaitych nurtach polityczno-ideowych takich jak np. Front Jedności Narodu w Chile, czy w Polsce Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego.  Źródło:, leksykon politologii”. Autor: A., Antoszewski i A. Herbut.